Х-врзана хипофосфатемија

Болеста е предизвикана од различни мутации во PHEX генот (Xp22.1) и се пренесува Х-врзано доминантно со комплетна пенетрација, но со варијабилна експресивност. PHEX енкодира ендопептидаза, експресирана предоминантно во коските и забите и регулира синтеза на фибробластен фактор за раст 23 (FGF-23) преку непознати механизми. PHEX мутациите водат до зголемена циркулација на нивоа на FGF-23, хормон кој регулира фосфат (фосфатонин), што води до намалена ренална реапсорпција на фосфат и последователно до абнормална коскена минерализација.

bolest_prognoza

Диференцијалната дијагноза вклучува автосомно доминантен хипофосфатемичен рахитис (АДХР), автосомно рецесивен хипофосфатемичен рахитис (АРХР), хередитарен хипофосфатемичен рахитис со хиперкалциурија (ХХРХ), фиброзна дисплазија на коските, ренален Фанкони синдром, недостаток на витамин Д и остеомалација индуцирана од тумор.

Лекувањето цели кон подобрување на растот, коските или болката во зглобовите и спречување на скелетни деформитети предизвикани од рахитис. Пациентите не реагираат на суплементација со витамин Д. За деца, третманот се состои од систематска орална администрација на фосфат и калцитриол поврзана со често следење на висината, серумски калциум, алкален фосфат, паратироиден хормон, фосфатни серумски концентрации и уринарен калциум и креатинин. Калцитролот помага во спречување на секундарен хиперпаратироидизам што може да се индуцира со фосфатна администрација. Во зрела возраст терапијата се продолжува кај симптоматични пациенти и генерално цели кон намалување на болка во коските. Кај некои случаи може да е потребна корективна хирургија на скелетни деформитети. Понекогаш може да се појават компликации од терапијата, како нефрокалциноза и хиперпаратироидизам, и затоа е потребно да се прават редовни прегледи. Неколку форми на адјувантна терапија се тестираат за спречување / намалување на компликации од терапијата која се дава моментално.

Дијагнозата се заснова на клинички и биохемиски наоди и типични радиографски карактеристики на рахитис / остеомалација (кај деца: кршење и покривање на метафизеални региони; кај возрасни: псевдофрактури и ентезопатии). Биохемиските наоди вклучуваат зголемени циркулирачки нивоа на FGF-23 поврзан со хипофосфатемија, хиперфосфатурија, нормални нивоа на серумски калциум и паратироиден хормон, зголемени или нормални нивоа на алкалин фосфатаза во плазмата, нормална концентрација на калцидиол во плазмата и несоодветно нормални или ниски нивоа на серумски калцитриол. Фосфатното излачување може да се евалуира со мерење на максималната тубуларна реапсорпција според брзина на гломеруларна филтрација. Биопсија на илијакните коски открива остеомалација и хипоминерализирани периостецитични лезии. Дијагнозата се потврдува со молекуларно генетско тестирање.

---

Ова е најчеста форма на хередитарна хипофосфатемија со преваленца од 1 на 20 000. Болеста подеднакво ги погодува и двата пола.

---

---

---