Neuropatija digantskih aksona
Definicija
Neuropatija gigantskih aksona (GAN) predstavlja ozbiljan, sporo napredujući neurodegenerativni poremećaj koji se manifestuje progresivnom motoričkom i senzornom perifernom neuropatijom, uključujući simptome centralnog nervnog sistema (poput piramidalnih i cerebelarnih znakova), te karakterističnim kovrdžavim dlakama u većini slučajeva.
Pretraga
Pun naziv
Neuropatija digantskih aksona
Kratki naziv
Sinonimi
GAN
Orpha broj
643
Kategorija
Podkategorija
Naziv na stranom jeziku
Prevalenca
Nepoznato
Nasleđivanje
Autozomno recesivno
Period početka bolesti
ICD 10
G60.8
OMIM
256850
UMLS
NULL
GARD
6500
MEDDRA
NULL
Tekstualni opis
Početak GAN-a kreće se od ranog detinjstva do kasnog detinjstva. Kliničke karakteristike uključuju progresivni poremećaj hoda (česti padovi usled slabosti mišića, senzorne neuropatije i ataksiju), malformisana stopala, pogrbljen hod, čvrsta kovržava kosa i rano zahvaćenost centralnog nervnog sistema (CNS), uključujući piramidne i cerebelarne znake koji, kada se prezentuju zajedno gotovo klinički potvrđuju dijagnozu. Pacijenti se obično imaju i intelektualni invaliditet, epilepsiju, nistagmus i dizartriju koja se pogoršava u drugoj deceniji života, a smrtni ishod se obično javlja u trećoj deceniji. Ostali klinički znaci uključuju slabost lica, optičku atrofiju, oftalmoplegiju, deformacije skeleta (npr. deformacije stopala, skolioza) i tremor. Klinički heterogeni slučajevi, sa GAN-om sa blagim fenotipom sličnim Charcot-Marie-Tooth-u (CMT) ili koji se manifestuju sa kasnijim uzrastom, odsustvom kovrdžave kose i sporijim napredovanjem, dokumentovani su nedavno.
Etiologija
GAN je udružena sa više od 50 različitih uzročnih mutacija gena GAN (16q24.1), kodirajući sveprisutno izraženi citoskeletni protein gigaksonin.
Prognoza
bolest_prognoza
Diferencijalna dijagnoza
Diferencijalna dijagnoza uključuje CMT-1F, -2E, -4A, -4B, -4C, -4D i -4E, klasični oblik infantilne neuroaksonske distrofije, nedostatak arilsulfataze A, spinalnu mišićnu atrofiju, Friedreich ataksiju, leukodistrofiju globoidnih ćelija, n- toksičnost heksana i toksičnost akrilamida.
Tretman
Lečenje je simptomatsko, sa fokusom na podsticanje intelektualnog i fizičkog razvoja, kao i na komunikacijske veštine, kroz fizičku, radnu i govornu terapiju, od samog početka simptoma. Može biti potrebno operativno lečenje deformacija skeleta i oftalmoplegije. Trenutno se istražuje intratekalno davanje genske terapije zasnovane na AAV9 za obnavljanje ekspresije GAN-a.
Dijagnostičke metode
Dijagnoza se zasniva na kliničkim nalazima i imidžingu. Abnormalnosti malog mozga, demijelinizacija u beloj masi i glijalna proliferacija u beloj i sivoj masi prikazani su magnetnom rezonancom. Zbog prisustva gigantskih aksona kod drugih bolesti, biopsija perifernog nerva nije dovoljna za dijagnozu GAN-a. Genetsko molekularno ispitivanje ili imunodetekcija gigaksonina potvrđuje dijagnozu.
Antenatalna dijagnoza
Prenatalna dijagnoza je moguća u porodicama sa poznatom mutacijom koja izaziva bolest.
Epidemiologija
Prevalencija nije poznata, ali do danas je prijavljeno približno 50 porodica. Učestalost ove bolesti će, verovatno, biti potcenjena zbog pacijenata sa nepotpunim fenotipovima i visokim nivoom krvnog srodstva među nekim populacijama. Javlja se podjednako kod oba pola.
Genetsko savetovanje
GAN se nasleđuje kao autozomno recesivna osobina. Roditelji obolelog deteta su obavezno heterozigoti i asimptomatski. Genetsko savetovanje može roditelje informisati da je rizik od rođenja bolesnog deteta 25%. Testiranje nosioca zahteva da je patogena varijanta GAN identifikovana kod obolelog člana porodice.